Aanbevelingen

1. Waar beginnen met de toepassing?

• Kijk eerst bij de productgroepen straatmeubilair, bestrating, verharding en plaatmateriaal omdat de markt hier op dit moment het meest aan het ontwikkelen, de concurrentie het hoogst en de impact door de hoeveelheid het grootst is. De overige productgroepen zijn nog te gedifferentieerd en daardoor eerder incidenteel te gebruiken.
• Focus je circulaire ambities op de inrichting van speeltuinen en klimaatadaptieve ontwerpoplossingen. Dit zijn uitstekende terreinen om te sturen op circulair materiaal en tegelijkertijd de gebruikswaarde en zichtbaarheid van circulariteit te versterken.
• Overweeg In de wegenbouw het alternatief van geprefabriceerde systeemoplossingen die integraal ontworpen zijn. Deze worden opgepakt door de grotere aannemers, zijn in aanschaf meestal nog duurder, maar door verbinding van investerings- en onderhoudsbudget worden deze oplossingen toenemend concurrerend.

2. Waaraan denken tijdens het ontwerp?

• Bepaal de MKI-grenswaardes al in de ontwerpfase vóór de materiaalkeuze. Op deze wijze daag je een duurzame materiaalkeuze bij de ontwerpers uit.
• Maak in je ontwerp principieel onderscheid tussen ontwerpafhankelijke oplossingen (zoals speelplaatsen, wegsystemen) t.o.v. toepassing van concrete producten (denk aan straatstenen, afscheidingen). Zo kun je sturen op de verschillende uitdagingen van circulaire producten in de openbare ruimte.

3. Hoe richting geven bij een concrete uitvraag?

• Toets bij de concrete producten (straatstenen, afscheidingen, plaatmateriaal, etc.) op productiegerelateerde criteria als besparing van materiaal, vermindering van negatieve milieu-impact en behouden van waarde. Stuur daarbij bij biobased producten (straatmeubilair, afscheidingen, of bestrating) op MKI of LCA omdat de productieschaal vaak nog zeer klein is, de MKI-waarde kan echter onderscheidend zijn. (Bij bestrating bijvoorbeeld onder de 10€). Vraag bij recyclingproducten die gebruik maken van reststromen daarentegen beter uit op het percentage nieuwe grondstoffen. De MKI-waarde levert door het ondervertegenwoordigde criterium hergebruik nog te weinig voordeel op voor deze producten.
• Stuur bij ontwerpafhankelijke oplossingen of samengestelde producten, die pas in een later stadium de nodige concreetheid ontwikkelen (speeltuinen, wegensystemen) bij voorkeur op functionaliteit (voor klimaat, ecologie of mens). Ook bij oplossingen die voor de gebruiksfase interessant zijn (verlichting of watersystemen) is de MKI-waarde minder interessant en dient op functionele aspecten gestuurd te worden.
• Vraag bij producten (zoals verhardingen of straatstenen) naar aanvullende impact in gebruik (CO2-opname, fijnstoffiltering, wateropname). Aanvullende gebruikskwaliteiten van producten kunnen in gebieden die daarop onder druk staan de extra kosten van circulaire eigenschappen compenseren.
• Koppel bij hiervoor geschikte producten de investeringskosten aan de MKI-waarde en bepaal een verhoudingsgetal waaraan je wilt voldoen. Zo voorkom je dat uitsluitend de investeringskosten de uitslag van de uitvraag bepalen.
• Geef ook ruimte om andere aspecten van duurzaamheid behalve MKI-waarde. Vraag naar oplossingen voor concreet hergebruik na einde van de gebruiksduur, bedrijfsvoering van leveranciers en koppeling met implementatie van SDG’s kunnen criteria zijn die innovatievere bedrijven een voordeel geven.

4. Hoe bijdragen aan implementatie circulaire producten in de markt?

• Ga vroegtijdig in gesprek met de desbetreffende gemeente omdat circulaire producten vaak nog niet gecertificeerd en in overeenstemming met lokale LIOR of andere normen zijn.
• Zorg ervoor dat terugname na afloop van de gebruiksperiode als indicator voor circulaire producten wordt meegenomen. Deze kan onderscheidend zijn voor innovatieve producenten.
• Begin je productkeuze op het gebied van meubilair, bestrating, verharding en plaatmateriaal, waar op het moment de grootste kansen voor LIOR-bewezen producten liggen.
• Gebruik aan de voorkant ook de probleemoplossing van de achterkant door gebruik of ‘opruiming’ van afvalstromen (bijvoorbeeld rijsthulzen, kunstgras of plastic) als criteria op te nemen.
• Compenseer de (nog) hogere investeringen voor circulaire producten door aanvullende eigenschappen voor verminderd materiaalgebruik, efficiënter onderhoud, duurzamer gebruik en stijgende restwaarde in jouw businesscase op te nemen en zo te stimuleren.

5. Wat aanvullen voor vervolg inventarisatie?

• Definieer voor de verschillende productgroepen standaardoplossingen en koppel daaraan een prijsindicaties voor investering (idealiter ook onderhoud en restwaarde) als 0-meting. Zo kun je de opgegeven prijzen beter inschatten.
• Benader voor een completer beeld de groep van de grotere bedrijven en voeg hun circulaire producten toe aan de inventarisatie.
• Daag grote bedrijven uit op oplossingen waar de kleine producenten een voorsprong proberen te ontwikkelen, te weten op hergebruik van secundair materiaal (bijvoorbeeld metalen of beton) of bestaande afvalstromen (plastic, agrarische stromen), toepassing van biobased producten (composieten) of integratie van duurzame bedrijfsvoering.