ARTIKEL

Het fundament is gelegd ... op naar het kantelpunt

Het feit is dat er nog nooit zo’n momentum is geweest circulair en inclusief bouwen in de komende jaren tot het nieuwe normaal te maken. Vanuit het rijk wordt aangestuurd op het gereed krijgen van ‘het basiskamp’ in 2023. Cirkelstad wil in datzelfde jaar het convenant ‘Circulair bouwen: het nieuwe normaal’ tekenen. Rutger Buch, gemeentesecretaris Cirkelstad, deelt hoe het collegeprogramma 2021-2023 ‘Op naar het Kantelpunt’ hier een bijdrage aan zal leveren.

Impact

Onder leiding van de Verenigde Naties zijn de Sustainable Development Goals opgesteld en in 2015 door alle lidstaten aangenomen. Een universele oproep tot actie om een einde te maken aan armoede, de planeet te beschermen en ervoor te zorgen dat alle mensen tegen 2030 vrede en welvaart genieten. Het is goed en lijkt logisch dat we als maatschappij onze impact aan deze goals laten toetsen. Cirkelstad adopteerde specifiek doel nummer 11 (SDG 11), gericht op het realiseren van duurzame steden en communities. Het motto van Cirkelstad is niet voor niets ‘Steden zonder afval, zonder uitval’.

Een afbakening van SDG 11 is vertaald naar vijf doelen:

  1. Sluit de materiaalbalans. Steden zonder afval worden gerealiseerd door een circulaire bouwsector. Hierin worden primair de grondstoffen uit de bestaande gebouwde omgeving gebruikt en aangevuld met biobased materialen.
  2. Minimaliseer de ecologische footprint. We gebruiken slechts wat we weer aan kunnen vullen en stoten uit wat natuur en ecosystemen niet verstoort. Dit maakt de bouwsector volhoudbaar.
  3. Creëer nieuwe werkgelegenheid. Steden zonder uitval worden gerealiseerd doordat er een nieuwe professie en daarmee werkgelegenheid ontstaat waar ook mensen die aan de zijkant van de arbeidsmarkt staan aan deel kunnen nemen.
  4. Doe het samen met de (eind)gebruiker. Er is verbinding tussen gebruikers en professionals, zodat we een gebouwde omgeving creëren die aansluit bij de gebruiker en waarin circulair leven logisch wordt.
  5. Creëer een adaptieve bouwcultuur. Meer randvoorwaardelijk als doelstelling, maar het DNA van de coöperatie. Een cultuur waarin publieke en private partijen maatschappelijke vernieuwing uitdenkt en toepast.

In de praktijk zien we een ‘volgorde’ in deze vijf doelen. De eerste twee doelen gaan over het realiseren van een circulaire bouwsector. Het werk dat hieruit ontstaat is nodig de stap te zetten naar de volgende twee doelen, het realiseren van de inclusieve bouwsector. De vijfde doelstelling is vanaf het begin al onderdeel in alles wat Cirkelstad doet. Uit de praktijk blijkt dat er een ‘volgorde’ is in welke domeinen Cirkelstad actief is. Van oudsher is dat de vastgoedsector. De laatste jaren is daar bewust gebied en infra bij betrokken. De eerste aanzet is nu gegeven om de afbouw en inrichting van de gebouwde omgeving actief op te zoeken zodat Cirkelstad een compleet eco-systeem is voor de bouw in relatie tot SDG 11.

Het kantelpunt ontstaat wanneer je een marktaandeel van 15% weet te bereiken. Met dit collegeprogramma roepen wij Nederland op gezamenlijk op te staan en 15% van onze nationale bouwopgave circulair te realiseren. Heb jij ambitie, een project, ervaring? Sluit je aan! | Rutger Buch, gemeentesecretaris Cirkelstad.

Werklijnen

De komende periode worden de werkzaamheden van de coöperatie vanuit vijf werklijnen ingericht. Daarbij zijn de Cirkelsteden de kern van Cirkelstad. Dat is wat wij verstaan onder een adaptieve bouwcultuur. Vanuit die kern programmeren wij om tot projecten te komen die de bouwsector overneemt. Vervolgens werken wij aan de systeemwereld door werk te maken van normaliseren. Op de overgang van de kern naar de sector toe, zetten wij in op community building. Op de overgang naar de systeemwereld zetten wij in op het professionaliseren van het vakgebied .

  1. Cirkelsteden, daar waar publieke en private partijen bij elkaar komen om samen werk te maken van hun stad zonder afval, zonder uitval. De komende periode werken we toe naar een landelijk dekkend netwerk van 50 Cirkelsteden.
  2. Programmeren. Om te voorkomen dat circulair bouwen een containerbegrip wordt waar ‘iedereen nu al aan voldoet’, willen we (economisch) tempo maken. We nemen zelf het initiatief om tot programma’s en projecten te komen.
  3. Normaliseren. Een norm waaraan iedereen moet voldoen, helpt sneller naar het kantelpunt toe te groeien. Vanwege onze coöperatievorm en positie voelen wij ons geroepen het voortouw te nemen om tot een gedragen en uitvoerbare norm te komen in Nederland. Een norm waarin koploperkennis leidend is en die wij ondersteunen bij implementatie en het betrekken van een grotere groep aan professionals.
  4. Community Building. De kern van Cirkelstad zal de kern blijven. In gesprek gaan met elkaar, verbinden, ook digitaal. Maar er is meer dan de lokale communities. Ook regionaal en landelijk spelen er programma’s en evenementen om partijen te leren kennen en te inspireren anders te gaan denken en gewoon te gaan doen.
  5. Professionaliseren. Het ‘leren’ zelf komt terug in de drie voorgaande werklijnen, in de praktijk en met de partners. De werklijn professionaliseren zorgt ervoor dat we alle (impliciete) ervaringen expliciet maken. Met een eigen kennisagenda, kwaliteit toevoegen en omzetten naar praktisch gereedschap. Juist ook voor de collega’s van onze partners om schaal te maken.

Cirkelstad in beweging

Een selectie van regionale & landelijke initiatieven waar jij aan kan bijdragen. Dat kan in sommige gevallen door het ophalen van informatie, maar ook door het delen van ervaringen of een actieve bijdrage te leveren.| cirkelstad

Community

Verkiezingsprogramma

Cirkelstad heeft geen politieke kleur. Hoe help je de politiek met voorstellen om circulair en inclusief bouwen tot het nieuwe normaal te brengen. Een alternatief verkiezings-programma met ‘right to copy’. Heb jij thema’s? |verkiezingsprogramma

JONG

Je komt net van school en gaat aan de slag bij je eerste werkgever. Je zult er vast een hoop gaan leren, maar is daar ook ruimte voor onze ‘circulaire en inclusieve ambitie’? Jong Cirkelstad verbindt young professionals van onze partners.

Koffiebekertjespact

Omdat er veel verschillende soorten koffiebekertje (mogen) bestaan, kunnen ze nooit als mono-stroom teruggewonnen worden om er weer koffiebekertjes van te maken. De industrie maakt er werk van en heeft deelnemers nodig. | aanmelden

Leernetwerken

Omdat we naar (cirkel)steden georganiseerd zijn, krijgen gemeenten & provincies nooit de kans te leren van elkaar. Wat de inhoud en de implementatievraag betreft: ‘Hoe krijg ik de organisatie mee?’ | meer lezen

Programma's

Bouwprogramma MRA

In de metropoolregio Amsterdam is het Bouwprogramma van C-creators actief. Een circulaire stichting waar zowel opdrachtgevers als -nemers terecht kunnen met hun praktijkvragen. Deze Circular Times geeft je een inzicht in hun resultaten. | Interesse?

Van 8 naar 800

Aan het circulaire scholenprogramma van provincie Zuid-Holland deden 8 scholen me, nu wordt ingezet op 800 circulaire scholen in heel Nederland. | circulaire droomschool

Citydeal Conceptueel & circulair bouwen

Met deze deal laat Agendastad zien dat grootschalig conceptueel en circulair bouwen van woningen niet ten koste gaat van snelheid en betaalbaarheid. Door werk te maken van een structurele vraag aan de markt. Op 15 december wordt het programma getekend.

Citydeal Ruimte voor lopen

Deze deal vraagt aandacht voor beweging en deze aandacht structureel inbedden. Dat betekent dat we steden maken met (circulaire) wandelpaden, zo we elkaar wandelend motiveren tijdens de lunch of wandelend afspreken. | loopmee

Professionaliseren

Lunchlezingen

Elk trimester organiseert Cirkelstad een reeks lunchlezingen, korte lezingen, gericht op doen. Niet direct voor de professionals die actief bij Cirkelstad betrokken zijn, maar meer voor hun collega’s. | lezingen

Normaliseren

Het NIEUWE NORMAAL

In 2023 tekenen we het convenant ‘Circulair bouwen: Het nieuwe normaal’. Elk half jaar worden audits uitgevoerd bij de deelnemers om vanuit de praktijk de inhoud te bepalen en worden jaarlijks concepten gepubliceerd om reacties te krijgen. In januari 2020 is in de MRA een regionale versie van dit programma gestart. | samenversnellen

CB'23

CB'23 werkt aan nationaal gedragen werkafspraken voor circulair bouwen. Je kan je aanmelden voor de actieteams ‘circulair ontwerpen’ en ‘circulair inkopen’. Binnen een actieteam zit de hele ‘keten’ aan tafel.

De leidraden ‘meten’ en ‘materialenpaspoorten’ zijn na twee jaar aan goede discussies gereed voor gebruik. Jij kan de hulp inroepen van CB23. Het toepassen van de leidraden op jouw project kost zo’n 3 à 4 dagen of een budget van €2.000,- De helft krijg je vergoed. | CB'23

Trancibo

Een onderzoekstraject van de VU en TU Delft. Het onderzoek richt zich op gedragsverandering bij het implementeren van circulair bouwen, in de lijn en in de ketensamenwerking.