In het stikstofdebat wordt veel gezwartepiet. Door naar anderen te wijzen, worden eigen stoepjes wel schoongeveegd, maar Nederland niet schoner. De Handreiking Stikstofvrije Woningbouw kijkt voorbij de schuldvraag. Het laat zien dat door anders te kijken iedereen kan bijdragen aan reductie van stikstofemissies en veel vastgelopen nieuwbouwprojecten gewoon door kunnen gaan.

Het stikstofdebat gaat vaak over de vraag wie wat bijdraagt aan onze stikstofemissie. De eigen bijdrage is daarbij meestal klein. De schuld ligt hoofdzakelijk bij een ander, naar wie dan ook steevast gewezen wordt voor een oplossing. Ondertussen liggen nieuwbouwprojecten steeds vaker stil. Ook in overdrachtelijke zin is het debat weinig constructief. Een discussie die draait om cijfers, percentages en meetmethodes is bij voorbaat kansloos. Zeker in een tijd waarin zelfs wetenschappelijk onderbouwde cijfers meteen kunnen worden afgedaan als ‘fake news’ of worden ingeruild door ‘alternative facts’. Bovendien: als de weg uit de stikstofimpasse moet lopen via cijfertjes achter de komma, leidt hij zeker naar een papierwinkel en vermoedelijk ook naar een papieren werkelijkheid. Een heilloze route. Het stikstofdebat vraagt niet om alternatieve feiten, maar om een alternatieve benadering. En die biedt de Handreiking Stikstofvrije Woningbouw: een nieuwe frisse blik op het dossier. Een integrale en domein-overschrijdende kijk op woningbouw. Doel is hierbij expliciet niet een schuldige aan te wijzen voor het stikstofprobleem. Doel is eigenlijk ook niet eens stikstofemissie te reduceren. Doel is het realiseren van toekomstbestendige woonwijken, waar stikstof geen issue meer is, omdat er elektrische auto’s rijden en gasloze huizen staan, gebouwd door een zero-emissie bouwsector. De handreiking laat zien dat met een integrale en circulaire kijk op woningbouw – en door in oplossingen durven te denken – er heel veel kan. Aan de hand van vier voorbeeldcases worden mogelijkheden inzichtelijk gemaakt. Voorwaarde is wel dat de stakeholders stoppen met naar elkaar wijzen en juist de handen ineenslaan. Ook als het gaat om wie de rekening betaalt. Over kosten heeft de handreiking het niet of nauwelijks. Aanname is dat door de integrale benadering de rekening door de stakeholders met en voor elkaar zal worden voldaan. De praktijk moet uitwijzen hoe dat werkt. Maar niets doen is geen optie. En bovendien: stilgevallen bouwprojecten kosten ook veel geld. Nu in beweging komen is beter dan weer zwartepieten over wie de rekening moet betalen. Niet alleen als weg uit de huidige stikstofcrisis, maar ook om ons woningbouwsysteem minder kwetsbaar te maken voor een volgende crisis, die zich ongetwijfeld weer zal aandienen. Iedereen kan op lokaal niveau bijdragen aan de oplossing. En of die bijdrage nu een steentje of een kei is, met elk element bouwen we samen verder. De integrale aanpak is het uiten van de intentie om samen verder én duurzamer te willen bouwen. Dus de oproep aan iedereen in de woningbouw: stop met zwartepieten en ga roetvegen. Dat is sowieso meer van deze tijd!